Fosfor (P)
| Test Adı | : | Fosfor (P) |
| Diğer Adları | : | Fosfat, İnorganik fosfat, iPO43- |
| Analiz Metodu | : | Kolorimetrik (Molibdat) |
| Örnek Türü | : | Serum, Heparin Plazma, İdrar |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Serum ve Plazma: 15-25 ºC’de 24 saat, 2-8 ºC’de 4 gün, -20 ºC’de 1 yıl İdrar: -20 ºC’de 3 hafta |
| İnterferans | : | Hemoliz |
| Kısa Açıklama | : | Toplam vücut fosfatı çoğunlukla kemikte (%80-85), daha az miktarda kas ve hücre dışı sıvıda (<%1) bulunur. Fosfat başlıca hücre içi anyondur. Fosfor: Kimyasal element. Kararsız olduğu için fosfor hiçbir zaman serbest halde bulunmaz, her zaman oksitlenmiş halde (PO43-) bulunur. Fosfat: Oksijene bağlı fosfor (PO43-). Vücutta inorganik ve organik fosfat olarak bulunur. Bu, biyokimyasal analizlerde ölçülen inorganik fosfat formudur. Fosfor seviyelerinin düzenlenmesi, hayvanların genel sağlık ve metabolik dengesi için çok önemlidir. Özellikle kemik sağlığı ve enerji üretimi açısından fosforun yeterli seviyelerde olması gerekmektedir. |
| Konsantrasyonda Artma (HİPERFOSFATEMİ) | : | Artmış serum fosfatı, esasen bir asit olan inorganik fosfatın artışını gösterir, çünkü bu fosfat hidrojene bağlıdır. Bu nedenle, serum fosfatındaki artış, güçlü iyon prensipleri çerçevesinde hiperfosfatemik asidoza işaret eder. Fosfat seviyesi çok yükseldiğinde, kalsiyum ile birleşerek çeşitli organlarda (böbrek, gastrointestinal sistem) zararlı mineralizasyona yol açabilir. Bu durum, özellikle kronik böbrek hastalığı veya D vitamini toksikozu olan küçük hayvanlarda görülür. Küçük hayvanlarda yüksek fosfatın yaygın nedeni azalmış glomerüler filtrasyon hızıdır, ruminantlarda ise genellikle dehidratasyonla ilişkilendirilir. Artefaktlar: Hemoliz, monoklonal gammopati Fizyolojik: Post-prandial Hiperfosfatemi İatrojenik: Fosfat içeren sıvıların uygulanması Patofizyolojik: Hipervitaminoz D, Diyette yüksek fosfat içeriği, transelüler değişimler (şiddetli yumuşak doku travması), azalmış atılım (renal veya post-renal azotemiye bağlı glomerular filtrasyonun azalması, ruminantlarda dehidrasyon, hipoparatiroidizm, akromegali, hipertiroidizm) |
| Konsantrasyonda Azalma (HİPOFOSFATEMİ) | : | Fosfat, hücre için enerji kaynağı olan ATP’nin temel bir bileşenidir. Fosfat seviyesinde hafif ila orta derecede düşüşler genellikle yaygındır ve genelde minimal öneme sahiptir. Ancak, ciddi hipofosfatemi, bir hayvanın genel sağlığı için zararlı olabilir ve dikkatle izlenmelidir. İatrojenik: Fosfat bağlayıcı antiasitler, diüretikler, kortikosteroidler. Patofizyolojik: Yetersiz alım veya emilim, Vitamin D eksikliği, transelüler değişimler (solunum asidozuna bağlu alkalemi, katekolaminler), böbrek kayıpları (hiperparatiroidizm, ürolitiazis, ozmotik diürezis, köpeklerde Cushing hastalığı), gastrointestinal kayıplar (kusma, ishal). |
Fruktozamin (FUN)
| Test Adı | : | Fruktozamin |
| Diğer Adları | : | FUN, FRUC, Plazma protein ketoaminler |
| Analiz Metodu | : | Enzimatik |
| Örnek Türü | : | Serum, Heparinli Plazma |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Serumdaki fruktozamin konsantrasyonları 4°C’de günler ila birkaç hafta boyunca oldukça stabildir. |
| İnterferans | : | Hemoliz, Lipemi, İkterus, İlaçlar (Levadopa ve oksitet |
| Kısa Açıklama | : | Fruktozamin, kan proteinleri ile glikozun non-enzimatik reaksiyonu sonucu oluşan bir bileşendir ve özellikle kısa dönem (2-3 haftalık) ortalama kan şekeri seviyelerini yansıtır. Veteriner hekimlikte, özellikle diyabet yönetimi ve izlemi için kullanılır. |
| Konsantrasyonda Artma | : | Diabetes mellitus: İnsülin eksikliği ve/veya insülin direncine bağlı kalıcı hiperglisemi, serum proteinlerinin glikozilasyonuna yol açar ve bu da referans aralıklarının üzerinde fruktozamin seviyelerine neden olur. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | Artefakt: Fruktozamin konsantrasyonları şiddetli hipoproteinemide yanlışlıkla daha düşük olabilir; ancak serum proteini referans aralıkları içinde dalgalandığında değerler etkilenmemiş gibi görünmektedir. İnsülinoma: Aşırı insülin salgılanması kalıcı hipoglisemiye yol açarak fruktozamin seviyelerini düşürür. Ancak fruktozamin, bu insülin üreten tümör için bir test olarak önerilmemektedir. Hipertiroidizm: Hipertiroidizmli kedilerde fruktozamin seviyeleri sağlıklı kedilere göre önemli ölçüde düşüktür. Bunun nedeni proteinlerin katabolizmasının artması olabilir. |
Test Rehberi
Yayın Tarihi: 8 Mayıs 2024
Son Düzenleme: 9 Mayıs 2024