Babesia canis, IgG
Babesia canis, IgM
Bakır (Cu)
| Test Adı | : | Bakır |
| Diğer Adları | : | Cu |
| Analiz Metodu | : | Kolorimetrik |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA, Heparin, Sitrat), Tam Kan (EDTA, Heparin) |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. Serum veya plazmadaki bakır konsantrasyonları, vücuttaki bakır depolarını doğru bir şekilde yansıtmaz. Bu nedenle, bakır durumunu değerlendirmede karaciğer biyopsisi tercih edilen yöntemdir. Özellikle koyunlar hariç diğer türler için serum bakır ölçümü önerilmez. Ayrıca, doğru sonuçlar için örnekler herhangi bir terapötik müdahaleden önce toplanmalıdır. Plazma/serumda bulunan Cu’un %90’ı bu proteinle ilişkili olduğundan, şüpheli eksiklik vakalarında plazma/serum seruloplazmin seviyelerinin ölçülmesi yararlı olabilir. |
| Örnek Muhafazası | : | 2-8 ºC’ de 3 gün, -20 ºC’ de1 ay |
| İnterferans | : | Hemoliz, Lipemi |
| Kısa Açıklama | : | Bakırın (Cu) iki ana işlevi vardır. Bir koordinasyon merkezi olarak hareket eden makromoleküllerde yapısal bir bileşen olabilir. Ayrıca, indirgenmiş ve yükseltgenmiş durumlar arasında döngü yapabilme yeteneği sayesinde yaşam için gerekli olan bir dizi oksidaz ve monooksijenaz için ortak bir redoks kofaktörüdür. Zayıf Cu beslenme durumu nedeniyle bu enzimlerin aktivitesindeki bozulmalar spesifik biyokimyasal adımlar ve lezyonlarla ilişkilendirilebilir; zayıf büyüme, reprodüktif sorunlar, bozulmuş bağışıklık, nörolojik fonksiyonlarda bozulma ve oksidan savunmada zayıflama gibi (Süperoksit dismutaz enzimi bakır ve çinkoya ihtiyaç duyar). |
| Konsantrasyonda Artma | : | Kronik Bakır Zehirlenmesi: Aşırı bakır alımı, özellikle koyunlarda karaciğerde bakır birikimine ve potansiyel olarak ölümcül sonuçlara yol açabilir. Diğer Durumlar: Bakır alımı diyetle kontrol edilmediğinde veya çevresel faktörlerden dolayı bakır seviyeleri yüksek olduğunda artış gözlenebilir. Koyunlarda bakır toksikozu, iki aşamalı bir süreçtir. İlk aşamada, dokularda bakır birikir ve belirli karaciğer enzimlerinde artış görülür. Bu birikme, karaciğerde şişme ve nekroz gibi hasarlara yol açar. Bakır toksikozunun neden olduğu başlıca sorun, serbest radikal hasarıdır. Hemoliz de görülebilir ve bu genellikle eritrositlerdeki değişikliklerden kaynaklanır. Hemolitik krizlerde, koyunların karaciğer ve böbreklerinde patolojik değişiklikler ve dokularda lizozomal rüptür gözlemlenir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | Diyet Eksikliği: Yetersiz bakır içeren diyetler, özellikle genç hayvanlarda gelişim bozukluklarına neden olabilir. Malabsorpsiyon: Bazı sindirim sistemi hastalıkları, bakırın emilimini engelleyebilir ve düşük bakır seviyelerine yol açabilir. Bakır eksikliği, bir dizi patolojiyle ilişkilendirilir ve özellikle kronik durumlarda sık görülen bir bulgu olan anemiyi (mikrositik hipokromik veya normositik hipokromik) içerir. Bakır, demirin emilimi, mobilizasyonu ve kullanımında kritik bir rol oynar, çünkü bakır içeren enzimler demiri oksitleyerek transferrine taşınmasını kolaylaştırır. Ayrıca, bakır eksikliği, hem sentezinde önemli olan ve azalan bazı enzim aktiviteleriyle ilişkilendirilen oksidatif stresle bağlantılı anemi türlerine de yol açabilir. Bakır eksikliği, çeşitli kardiyovasküler kusurlarla ilişkilendirilmektedir. Özellikle sığırlarda, bakır eksikliği miyokardın şiddetli dejenerasyonuna ve fibrozise yol açabilir, bu durum “düşme hastalığı” olarak bilinir. Bu dejeneratif süreçler genellikle ani ölümlerle sonuçlanır ve bunların akut kalp yetmezliğine bağlı olduğu düşünülmektedir. Bakır eksikliği, köpekler, koyunlar, civcivler, sığırlar ve taylarda iskelet kusurlarına yol açabilir. Kemiklerin stabilitesi ve gücü azalır, bu da elastin benzeri bir etki yaratır ve kemik lezyonlarına neden olur. Neonatal ataksi, perinatal bakır eksikliğinin bir sonucu olarak kuzu, keçi, domuz, kobay, geyik, deve ve sıçanlarda gözlemlenmiştir. İlk olarak kuzularda tespit edilen bu bozukluk, genellikle “enzootik ataksi” veya “swayback” olarak adlandırılır. Tipik belirtiler arasında özellikle arka bacaklarda spastik felç, hareket koordinasyonunda ciddi bozukluklar, bazen körlük ve anemi bulunur. Etkilenen hayvanların beyinleri normalden daha küçük, serebral hemisferler çökmüş ve miyelin azlığı ile karakterizedir. Bu nöral lezyonlar, bakır eksikliğine bağlı beyin sitokrom oksidaz aktivitesinde azalma ve miyelin sentezindeki bozulmalardan kaynaklanır. |
Beta-Hidroksibütirik Asit (BHBA)
| Test Adı | : | Beta-Hidroksibütirik Asit (BHBA) |
| Diğer Adları | : | D-3-Hidroksibütirat, β-Hidroksibütirik asit, β-Hidroksibütirat, BHB |
| Analiz Metodu | : | Enzimatik (BHB dehidrojenaz) |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA veya Li Heparinli) |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | 4 ºC’ de 72 saat, -70 ºC’de 1 ay |
| İnterferans | : | Lipemi, Hemoliz, İkterus |
| Kısa Açıklama | : | Beta-Hidroksibütirik Asit (BHBA), keton cisimlerinden biridir ve özellikle enerji açısından düşük durumlarında, örneğin açlık veya karbonhidrat kısıtlaması gibi durumlarda, karaciğer tarafından yağ asitlerinin oksidasyonu sonucu üretilir. BHBA ölçümü, özellikle hayvanlarda enerji metabolizmasının durumunu değerlendirmek için kullanılır. BHBA ölçümü, özellikle yüksek verimli süt ineklerinde enerji dengesizliklerini erken tespit etmek için kritik öneme sahip olabilir. Bu test ayrıca, enerji metabolizması ile ilgili bozuklukların yönetilmesinde de kullanılır. |
| Konsantrasyonda Artma | : | Ketozis: Özellikle yüksek verimli süt ineklerinde görülen, yetersiz beslenme veya enerji alımının düşük olması sonucu vücudun yağ asitlerini enerji olarak kullanmaya başlaması durumunda BHBA seviyeleri artar. Bu durum, ketozis olarak bilinir ve yüksek BHBA seviyeleri tipik bir göstergedir. Diyabetik Ketoasidoz: Özellikle küçük hayvanlarda diyabet mellitus sonucu görülen bir durumdur. İnsülin eksikliği veya etkinliğinin azalması nedeniyle glikozun hücreler tarafından kullanılamaması sonucu, vücut enerji için yağları yakmaya başlar. Bu süreç sırasında BHBA dahil olmak üzere yüksek miktarda keton cisimleri üretilir. Etkilenen hayvanlar genellikle yüksek anyon açığı ile karakterize metabolik asidoza (ketonların birikiminden dolayı) ve ketonüriye sahiptirler. Ağır Egzersiz: Özellikle atlar gibi performans hayvanlarında ağır egzersiz sonrası enerji için yağ asitlerinin kullanılması BHBA seviyelerinin artmasına neden olabilir. Açlık veya Düşük Karbonhidrat Diyeti: Uzun süreli açlık veya düşük karbonhidrat içeren diyetler, özellikle karnivor hayvanlarda, BHBA üretimini artırabilir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | BHBA seviyelerinde azalma genellikle klinik olarak önemsizdir ve spesifik bir sağlık durumu ile ilişkilendirilmez. |
Bilirubin, Direkt
| Test Adı | : | Bilirubin, Direkt |
| Diğer Adları | : | Konjuge Bilirubin |
| Analiz Metodu | : | Kolorimetrik |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA veya Heparin) |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Bilirubin kolayca oksitlendiği için örnek ışıktan korunmalıdır. 2-8º de 1 hafta, -20º de 3 ay , |
| İnterferans | : | Lipemi, Hemoliz |
| Kısa Açıklama | : | Direkt bilirubin, konjuge bilirubin olarak da bilinir ve karaciğerde işlenmiş, su ile çözünebilen bilirubin formudur. Bu form, hepatositler tarafından albümine bağlı halde gelen indirekt bilirubinin, glukuronik asit ile konjuge edilmesiyle oluşur. Direkt bilirubin seviyesi, özellikle karaciğer ve safra yolu hastalıklarının teşhisinde önemli bir biyomarker olarak kullanılır. Bu enzim ölçümü, hayvanın karaciğer fonksiyonları ve safra yollarının sağlığı hakkında değerli bilgiler sağlar. |
| Konsantrasyonda Artma | : | Obstrüktif Safra Yolu Hastalıkları: Safra yolu tıkanıklıkları (örneğin, safra taşları, pankreatik baş çevresindeki tümörler veya inflamasyon) direkt bilirubin seviyesinin artmasına neden olur çünkü bilirubin safra yolları vasıtasıyla atılamaz ve kana karışır. Hepatik Disfonksiyon: Hepatit, karaciğer sirozu veya toksik hasar gibi karaciğer hastalıkları da direkt bilirubin seviyelerinin artmasına neden olabilir. Bu hastalıklar, bilirubinin safra kanalları yoluyla atılmasını engeller. İlaçlar veya Toksinler: Bazı ilaçlar veya toksinler, karaciğerin bilirubin metabolizmasını bozarak direkt bilirubin seviyelerinin artmasına neden olabilir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | Direkt bilirubin seviyelerinde azalma, genellikle spesifik bir sağlık sorununu işaret etmez ve nadiren klinik olarak önem taşır. Normal şartlar altında, düşük direkt bilirubin seviyeleri sağlıklı bir karaciğer fonksiyonunu gösterir. |
Bilirubin, İndirekt
| Test Adı | : | Bilirubin, İndirekt |
| Diğer Adları | : | Ankonjuge Bilirubin |
| Analiz Metodu | : | İndirekt Bilirubin = Total Bilirubin – Direkt Bilirubin |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA veya Heparin) |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Bilirubin kolayca oksitlendiği için örnek ışıktan korunmalıdır. 2-8º de 1 hafta, -20º de 3 ay , |
| İnterferans | : | Lipemi, Hemoliz |
| Kısa Açıklama | : | İndirekt bilirubin, konjuge edilmemiş bilirubin olarak da bilinir ve kanda albümine bağlı halde bulunur. Bu bilirubin formu, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sonucu açığa çıkan heme’nin parçalanmasıyla oluşur ve su ile çözünmez. Karaciğerde glukuronik asit ile konjuge edilerek direkt bilirubine dönüştürülmeden önce kanda dolaşır. |
| Konsantrasyonda Artma | : | Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin artmış yıkımı (hemoliz), indirekt bilirubin üretimini artırır çünkü daha fazla heme metabolize edilir. Genetik Bozukluklar: Bazı genetik durumlar, karaciğerin bilirubini işleme kapasitesini etkileyebilir ve indirekt bilirubin seviyelerinde artışa neden olabilir. Karaciğerin Konjuge Edememesi: Karaciğer hastalıkları veya fonksiyon bozuklukları (örneğin, hepatit veya siroz) bilirubinin konjuge edilmesini yavaşlatabilir veya engelleyebilir, böylece indirekt bilirubin seviyesi artar. Yenidoğan Sarılığı: Yenidoğanlarda, özellikle prematüre bebeklerde, karaciğerin olgunlaşmamış olması nedeniyle indirekt bilirubin düzgün şekilde işlenemez ve kanda birikir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | İndirekt bilirubin seviyelerinde azalma, genellikle belirgin bir klinik öneme sahip değildir ve spesifik bir sağlık durumu ile ilişkilendirilmez. Normal veya düşük indirekt bilirubin seviyeleri, genellikle sağlıklı bir hemolitik aktivite ve karaciğer fonksiyonunu gösterir. |
Bilirubin, Total
| Test Adı | : | Bilirubin, Total |
| Diğer Adları | : | Toplam Bilirubin |
| Analiz Metodu | : | Kolorimetrik |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA veya Heparin) |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Bilirubin kolayca oksitlendiği için örnek ışıktan korunmalıdır. 2-8º de 1 hafta, -20º de 3 ay , |
| İnterferans | : | Lipemi, Hemoliz |
| Kısa Açıklama | : | Total bilirubin, hem direkt (konjuge) hem de indirekt (konjuge edilmemiş) bilirubin seviyelerinin toplamını ifade eder. Total bilirubin ölçümü, genel olarak karaciğer fonksiyonlarını, safra yolu durumunu ve kırmızı kan hücrelerinin yıkım hızını değerlendirmek için kullanılır. |
| Konsantrasyonda Artma (HİPERBİLİRUBİNEMİ) | : | Karaciğer Hastalıkları: Hepatit, siroz veya karaciğer tümörleri gibi karaciğerin fonksiyonlarını bozan hastalıklar hem bilirubin işlenmesini hem de atılmasını etkileyebilir, bu da total bilirubin seviyesinde artışa yol açar. Safra Yolu Tıkanıklıkları: Safra taşları, tümörler veya çeşitli iltihaplar nedeniyle safra yollarının tıkanması bilirubin atılımını engeller ve kan dolaşımında bilirubin birikimine neden olur. Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı, indirekt bilirubin üretimini artırır, dolayısıyla total bilirubin seviyesini yükseltir. İlaçlar veya Toksinler: Bazı ilaçlar ve toksinler, karaciğerin bilirubin metabolizması üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir, bu da total bilirubin seviyelerinin artmasına neden olabilir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | Total bilirubin seviyelerinde azalma genellikle klinik olarak önemsizdir ve nadiren spesifik bir sağlık sorunu ile ilişkilendirilir. Düşük total bilirubin seviyeleri, genellikle sağlıklı bir karaciğer ve normal kırmızı kan hücre yıkımı aktivitesini gösterir. |
Borrelia burgdorferi, IgG
Borrelia burgdorferi, IgM
Brucella canis, IgG
Brucella canis, IgM
BUN (Kan Üre Azotu)
| Test Adı | : | BUN |
| Diğer Adları | : | Kan Üre Azotu, Üre Azotu, Blood Urea Nitrogen |
| Analiz Metodu | : | BUN = Üre * 0,467 |
| Örnek Türü | : | Serum, Plazma (EDTA, Heparin), İdrar |
| Örnek Özellikleri | : | Kanın tam pıhtılaşmasını takiben, serumu ayırmak için 1500-2000g’de santrifüj yapılmalıdır. |
| Örnek Muhafazası | : | Serum ve Plazma: 2-8 ºC’de 7 gün, -20 ºC’de 1 sene İdrar: 2-8 ºC’de 7 gün, -20 ºC’de 4 hafta |
| İnterferans | : | Lipemi, Hemoliz, İkterus |
| Kısa Açıklama | : | BUN, yani kan üre azotu, hayvanlarda ve insanlarda böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi için kullanılan önemli bir laboratuvar testidir. Üre, protein metabolizmasının bir sonucu olarak karaciğerde üretilir ve böbrekler tarafından kan dolaşımından süzülerek idrarla atılır. Üre azotu ve kreatinin her zaman birlikte ve glomerüler filtrasyon hızıyla ilişkili olarak yorumlanmalıdır. |
| Konsantrasyonda Artma | : | Glomerular filtrasyonda azalma (Azotemi): Pre-renal, renal veya postrenal nedenlere bağlı olabilir.Akut veya kronik böbrek yetmezliği, böbreklerin üreyi etkili bir şekilde süzüp atamamasına neden olur, bu da kan üre azot seviyesinin artmasına yol açar. Dehidratasyon: Vücuttaki sıvı miktarının azalması kanın koyulaşmasına ve dolayısıyla BUN konsantrasyonunun artmasına neden olur. Yüksek Protein Diyeti: Aşırı protein tüketimi, karaciğerin daha fazla üre üretmesine ve böylece BUN seviyesinin yükselmesine neden olabilir. Yüksek Protein Katabolizması: Ateş, ciddi yanıklar, kortikosteroid uygulaması, açlık. Gastrointestinal Kanamalar: Sindirim sistemi kanamaları, emilen kan proteinlerinin metabolize edilmesiyle birlikte üre üretiminin artmasına ve dolayısıyla BUN seviyesinin yükselmesine neden olabilir. |
| Konsantrasyonda Azalma | : | Karaciğer Yetmezliği: Karaciğer hastalıkları veya fonksiyon bozuklukları ile üre döngüsü enzim eksiklikleri üre üretimini düşürebilir, bu da BUN seviyelerinin azalmasına neden olabilir. Aşırı Hidrasyon: Vücuttaki aşırı sıvı miktarı kanı seyreltebilir ve BUN konsantrasyonunu düşürebilir. Artmış atılım: Poliürinin herhangi bir nedeni, örn. hiperadrenokortisizm, diabetes mellitus. Düşük Protein Diyeti: Protein alımının yetersiz olması, karaciğerin üre üretimini azaltabilir, sonuç olarak BUN düzeyleri düşer. Protein anabolizması: Genç hayvanlarda yüksek anabolik hız. |
Test Rehberi
Yayın Tarihi: 8 Mayıs 2024
Son Düzenleme: 26 Temmuz 2024