Değerli hocam, doktora danışmanım Prof. Dr. Hilal KARAGÜL’ ün emeklilik yemeğine katılmak amacıyla 16-18 Şubat 2019 tarihlerinde Ankara yolculuğu yaptım. Doktora eğitimim boyunca ve sonrasında her zaman yanımda olan değerli hocama ne kadar teşekkür etsem azdır.
Bu yemeğe katılarak bir yandan da yeniden Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesinde bulunma, lisans ve doktora hayatımın geçtiği binaların havasını soluma ve en önemlisi uzun zamandır görmediğim birçok hocamı ve arkadaşımı yeniden görme, onlarla sohbet etme fırsatını yakalama şansını buldum.
Bunun yanında Veteriner Biyokimya ailesinin bir üyesi olmanın önemini ve ayrıcalığını bir kez daha anladım. Sonuç olarak, moral depolayarak geri döndüm.
Son yıllarda hücre düzeyinde araştırmaların gerçekleştirilebilmesi, birçok hastalığın moleküler mekanizmasını ortaya çıkarma, anlama ve tedavi yöntemlerinin geliştirilebilmesine moleküler tekniklerin kullanımı önemli bir yer tutmaktadır. Dolayısı ile biyokimya alanında ihtisas yapan herkesin bu teknikleri öğrenmesi gereklidir.
Türk Biyokimya Derneği (TBD) ile Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı’nın ortak çalışmalarıyla bu yıl TBD Akademi altında ilki düzenlenen “Araştırmada ve Tıbbi Uygulamada Kullanılan Moleküler Laboratuvar Teknikleri: Uygulamalı Eğitim Kursu” başlıklı eğitim 10-14 Eylül 2018 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aylin Sepici Dinçel’in ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Lisansüstü düzeyi kapsayan bu kursa Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı araştırma görevlisi ve Biyokimya.Vet ekip üyesi olan Veteriner Hekim Sevgi Gençosman’da katılarak moleküler teknikler alanında bilgi ve beceri kazanmak adına önemli bir adım attı.
Kursun genel kapsamı temel moleküler teknikler olup bunlar arasında DNA/RNA izolasyonu, elektoforez tekniği ve kullanım alanları, PCR kullanım alanları ve uygulaması, Western Blot tekniği, primer ve prop tasarımı ile veri analizleri hakkında eğitim gerçekleştirilmiştir. Bu teknikler hem teorik hem de uygulamaları olarak anlatılmıştır.
Eğitim kursu sonunda temel moleküler teknikler ve kullanım alanları hakkında bir bakış açısı kazanan Sevgi Gençosman hem YDÜ Veteriner Fakültesi’ni hem de Biyokimya.Vet’i Ankara’da bu beş günlük süreçte temsil etmiş ve eksiksiz katılımıyla eğitim sonunda sertifika almaya hak kazanmıştır.
20-23 Eylül 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen kongre kapsamında küçük hayvan, büyük hayvan, at ve egzotik hayvan cerrahisi alanında çağrılı ve sözlü bildiriler ile poster oturumları gerçekleştirildi.
Başta Türkiye Cumhuriyeti olmak diğer ülkelerden de çok sayıda katılımcının ilgi gösterdiği kongre süresince birçok araştırma sonucu, yenilikçi uygulamalar ve yaklaşımlar paylaşılarak tartışıldı.
Biyokimya.Vet editörü ve YDÜ Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Serkan SAYINER’ inde araştırıcı olarak yer aldığı “Bir köpekte limbal kök hücre yetmezliği tanısında korneal impresyon sitolojisi” isimli çalışma Cerrahi Anabilim Dalı araştırma görevlisi Veteriner Hekim Süleyman ÖZDEMİR tarafından sözlü bildiri; “İki köpekte Cushing hastalığına bağlı korneal lipidozis” isimli çalışma ise Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Veteriner Hekim Çağrı GÜLTEKİN tarafından poster bildirisi şeklinde sunulmuştur.
Yirmi ikincisi düzenlenen ESDAR (European Society for Domestic Animal Reproduction) konferansı bu sene 27-29 Eylül 2018 tarihleri arasında İspanya’da University of Cordoba’nın ev sahipliğinde gerçekleştirildi.
Klinik yaklaşımlar, biyoteknolojik gelişmeler ve reprodüksiyon fizyolojisi alanında eğitim ve araştırmayı teşvik etmek amacıyla faaliyet gösteren ESDAR 1996 yılında kurulmuştur. Kurulduğu yıldan itibaren her sene farklı ülkelerde konferanslar düzenleyerek bilimsel bilginin paylaşılması ve tartışılması sağlanmaktadır. Konferans ayrıca Web of Science tarafından yayınlanan Conference Proceedings Citation Index’de taranması ile ayrıca önemli bir yere sahiptir.
Biyokimya.Vet editörü ve YDÜ Veteriner Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Serkan SAYINER’ inde araştırıcı olarak yer aldığı ve YDÜ Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı öğretim üyeleri Prof. Dr. Selim Aslan, Yrd. Doç. Dr. Osman Ergene ve Yrd. Doç. Dr. İsfendiyar Darbaz ile birlikte çalıştıkları bir projeden hazırlanan “Accuracy Of Pregnancy Specific Blood or Milk Tests For Late Embryonic Mortality Diagnosis in Dairy Cattle” isimli bildiri poster sunumu şeklinde Yrd. Doç. Dr. İsfendiyar DARBAZ tarafından konferansta sunulmuştur. Çalışma ile süt ineklerinde embriyonik ölümlerin süt ve serumda ölçülebilen gebelik spesifik proteinler ile teşhisi konusu irdelenmiş ve elde edilen bulgular aktarılarak tartışılmıştır.
Karbonhidratların en küçük yapı birimleri olan monosakkaritler, polihidroksi alkollerin aldehit veya ketonlu türevleridirler. Hidrolize edildiklerinde daha basit moleküllere ayrılmaları mümkün değildir.
Monosakkaritler basit şekerler veya monozlar olarak da bilinirler. Karbonhidratların en küçük yapı birimleridirler. Zincir veya halkalı yapıya sahip olup, latince olarak isimlendirirken adlarının sonuna «–oz» soneki getirilir. Yapılarında bir adet aldehit veya keton fonksiyonel grubu vardır. Aldehit grubu içeren monosakkaritlere Aldoz, keton grubu içerenlere Ketoz ismi verilir. Monosakkaritler içerdikleri karbon atomu sayısına göre de isimlendirilirler. Örneğin 3 C atomu içeriyorsa trioz adını alır.
Doğada ve organizmada en yaygın olarak bulunan monosakkaritler 3, 5 ve 6 karbonlulardır. 4 ve 7 karbonlu olanlar ise ara metabolizmada sentez edilir, seyrek rastlanır.
Monosakkaritlerin Sınıflandırılması
Monosakkaritler içerdikleri karbon atomu sayısı ve Aldehit veya Keton grubu içermelerine göre sınıflandırılır. Bunun yanında yüksek yapılı organizmalarda D-izomerleri biyolojik açıdan yararlanılabilir formlarıdır.
C sayısı
D-Aldozlar
D-Ketozlar
C3 Triozlar
Gliseraldehit
Dihidroksiaseton
En basit yapılı aldozdur. Karbonhidrat metabolizmasında ara metabolittir.
En basit yapılı ketozdur. Karbonhidrat metabolizmasında ara metabolittir. Deri bronzlaştırıcılarda da kullanılır.
C4 Tetrozlar
Eritroz
Eritruloz
HMS yolağı ara metabolitidir.
Cild bronzlaştırıcı kozmetik ürünlerde kullanılır. Aminoasitler ile tepkimeye girer. Keratinin kararmasına neden olur.
Treoz
Doğada bulunur.
C5 Pentozlar
Riboz
Ribuloz
HMS yolağı ara metabolitidir. Nükleotidlerin sentezi için gereklidir.
HMS yolağı ara metabolitidir.
Ksiloz
Ksiluloz
İlk olarak ağaçdan izole edildi. Odun şekeri olarak da bilinir. Yenilebilir birçok bitkinin tohumunda bulunur. Tatlandırıcı ksilitol, ksilozun şeker alkolüdür ve üronik asit geçidinde yer alır. Heparan sülfat ve kondroitin sülfat sentez yolağında yer alır.
HMS yolağı ara metabolitidir.
Arabinoz
Doğada diğer monosakkaritlerin aksine daha çok L-izomeri bulunur. Hemiselüloz ve pektinin yapısında bulunur.
Liksoz
Doğada nadiren bulunur. Ör. bakteriyel glikolipidlerin yapısında.
C6 Heksozlar
Glikoz
Fruktoz
Temel enerji kaynağıdır. Karbonhidrat metabolizması bileşenidir.
Sakkaroz yapısında glikoz ile birlikte bulunur. Glukoz ve galaktoz ile birlikte gıdalarla alınan temel monosakkaritlerden biridir. Karbonhidrat metabolizması bileşenidir.
Mannoz
Psikoz
Karbonhidrat metabolizması bileşenidir. Bazı proteinlerin glikozilasyonunda rol alır.
Doğada az bulunur. İçecekler, yoğurt, dondurma ve fırınlanmış ürünlerde düşük kalorili tatlandırıcı olarak kullanılır.
Galaktoz
Sorboz
Enerji üretimi için kullanılır. Süt şekeri yapısında katılır. Membran lipidlerinin yapısına katılır.
Tatlılığı sakkaroza eşdeğerdir. Ticari askorbik asit üretiminde kullanılır.
Alloz
Tagatoz
Afrika çalısı Protea rubropilosa’nın yapraklarında 6-O-sinnamil glikozit olarak ortaya çıkan nadir bir monosakkarittir.
Süt ürünleri, meyveler ve kakaoda doğal olarak bulunan bir tatlandırıcıdır ve gıda endüstrisinde kullanılır.
Altroz
Doğal olmayan bir monosakkarittir.
Guloz
Doğada nadirdir.
İdoz
Üronik asidi olan idüronik asit önemlidir. Heteropolisakkaritlerin yapısında bulunur (kondroitin sülfat).
Taloz
Doğal olmayan bir monosakkarittir.
C7 Heptozlar
Sedoheptuloz
Doğada bulunan birkaç heptozdan biridir. Çeşitli meyve ve sebzelerde bulunur. Örneğin havuç, kayısı, elme ve domates. Yapılan çalışmalarda pro-inflamatuvar belirtiçleri azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca HMS yolağı ara metabolitidir.
Mannoheptulose
Doğada kabayonca, avokado ve çuhaçiçeğinde bulunur.
Bu yıl Prag, Çekya’ da 7-12 Temmuz 2018 tarihleri arasında “Biyokimya Forever” sloganı ile 43. sü düzenlenen FEBS (The Federation of European Biochemical Societies) kongresinde iki adet çalışma ile yer aldık ve Yakın Doğu Üniversitesini temsil ettik.
Dünyanın bir çok farklı ülkesinden katılımcının yer aldığı kongrede biyokimya bilimine gönül vermiş çok sayıda saygın bilim insanı ile bir arada olma şansını yakaladık. Toplam 5 gün süren kongrede aynı anda 5 farklı salonda oturumlar gerçekleştirildi. Bunun yanında 1500’e yakın poster ile çeşitli araştırmalar paylaşıldı. Bir çok yeni bilgilerin paylaşıldığı kongrenin açılış oturumunu 2013 Nobel Tıp Ödülü sahibi James Edward Rothman “Recent studies of the mechanism of Neurotransmitter release” isimli sunumu gerçekleştirdi. Kongrede ayrıca Sir Hans Krebs adına düzenlenmiş özel oturumda akıllarda yer edindi. Hollandalı bilim adamı Albert Heck kütle spektrometri ve proteomik çalışmaları hakkında önemli bilgiler aktardı.
Yakın Doğu Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ile birlikte gerçekleşterdiğimiz “Protective effect of alpha lipoic acid on apical periodontitisinduced cardiac injury” ve YDÜ Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı ile birlikte gerçekleştirdiğimiz “Monitoring of changes in serum antioxidative system parameters in different gestation periods of cows” başlıklı çalışmalarımızı sırası ile Salı ve Çarşamba günleri 12:30-14:00 saatleri arasında araştırmacılar için ayrılan poster seanslarında sunduk. Çalışma özetlerimiz ayrıca FEBS OpenBio’nun çevrimiçi ekinde yayınlandı. Bunun yanında FEBS OpenBio ekinde yer alan özetler, Web of Science tarafından yayınlanan Conference Proceedings Citation Index’de yakın zamanda taranmaya başlayacaktır.
Bu yıl Prag, Çekya’ da 7-12 Temmuz 2018 tarihleri arasında “Biyokimya Forever” sloganı ile 43. sü düzenlenecek olan FEBS (The Federation of European Biochemical Societies) kongresinde iki adet poster ile yer alacağız ve Yakın Doğu Üniversitesini temsil edeceğiz.
Kabul edilen özetler kongre web sitesinde ve uygulamasında gösterilecek ve FEBS OpenBio’nun çevrimiçi bir ekinde yayınlanacaktır. FEBS OpenBio ekinde yer alan özetler, Web of Science tarafından yayınlanan Conference Proceedings Citation Index’de taranacaktır.
Kongre 5 gün sürecek ve biyokimya bilimine gönül vermiş çok sayıda saygın bilim insanı ile bir arada olma şansını yakalayacağız. Bunlardan biri de kongrenin açılış konuşmasını yapacak olan 2013 Nobel Tıp ödülü sahibi James E. Rothman‘ dır. “Recent studies of the mechanism of Neurotransmitter release” başlıklı sunumu ile açılış konuşmasını gerçekleştirecek.
Kongre süresince instagram hesabımız üzerinde gelişmeleri takip edebilirsiniz.
